Σάββατο 20 Οκτωβρίου 2012

Αντιγραφές, μέρος 5: Νίκος Καρύδης, ΤΖΕΜΙΛΕ


Μ’ αρέσει να διαβάζω παλιά λογοτεχνικά περιοδικά. Τον τελευταίο καιρό διαβάζω μανιωδώς την Νέα Εστία της δεκαετίας του ’40, τόμους ολόκληρους και σκόρπια τεύχη, και προσπαθώ να «μυρίσω» την εποχή, να καταλάβω πώς σκέφτονταν, πώς μιλούσαν, πώς αγαπούσαν και πώς ονειρεύονταν οι άνθρωποι που βίωναν ή είχαν μόλις βιώσει έναν πόλεμο, οι άνθρωποι της Πείνας και της Κατοχής, και, παρ’ όλ’ αυτά, των Τεχνών και των Γραμμάτων. Ανακαλύπτω έτσι πολλά κείμενα και ποιήματα που μ’ αρέσουν ιδιαιτέρως, γνωστών αλλά και άγνωστων δημιουργών, που δεν τους είχα ξανακούσει ή, εν πάση περιπτώσει, δεν έχω ολοκληρωμένη ή, πολλές φορές, στοιχειώδη έστω άποψη για το έργο τους. Ένας απ’ τους άγνωστους, μέχρι πρότινος, σ’ εμένα ποιητής είναι ο Νίκος Καρύδης (1917 – 1984), αυτός που, αργότερα έμαθα, ίδρυσε τον εκδοτικό οίκο Γλάρος και, μετά τον Πόλεμο, τον εκδοτικό οίκο Ίκαρος (μαζί με τον Αλέκο Πατσιφά και τον Μάριο Πλωρίτη). Δεν έχω, ακόμη, άποψη για το εν γένει έργο του, ένα ποίημά του όμως που διάβασα στο παραπάνω περιοδικό μου άρεσε ιδιαιτέρως. Μάλιστα, το ποίημα αυτό μελοποιήθηκε από τον Νίκο Μαμαγκάκη και ερμηνεύθηκε από τον Γιώργο Ζωγράφο. Το αντιγράφω:


 Αντιγραφές, μέρος 5: Νίκος Καρύδης, ΤΖΕΜΙΛΕ
(περιοδικό ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ, τεύχος 505, 15 Ιουλίου 1948)

ΤΖΕΜΙΛΕ

Σε τραγουδήσαμε δίπλα στη θάλασσα
και σε γυρέψαμε και σε φωνάξαμε
και δεν ήρθες.

Tαξιδεμένη φευγάτη μακρινή
αγάπη που σε ξέρω όσο με ξέρεις
o φίλος της βραδιάς γελούσε
ο φίλος της βραδιάς έκλαιγε
ο φίλος της βραδιάς δε μ’ αγαπούσε
Τζεμιλέ φευγάτη μ’ ένα νυχτερινό κόκκινο φως
ταξιδεμένη αγκαλιά μ’ ένα γραμμόφωνο
μακρινή σα μια σειρά άδειων κλουβιών
που δεν είδα ποτέ μου
«Θέατρο Σκιών» σ’ ένα απογευματινό χειμωνιάτικο
Κυριακάτικο Πασαλιμάνι.

Τζεμιλέ
τα σπίτια οι δρόμοι οι μέρες οι νύχτες
σε ποιά ζωή
σε ποιά ζωή θα το πιστέψεις
μαζί με ποιό γαρύφαλλο, μαζί με ποιόν βορηά-
θα ονειρεύονται πάντα τα μάτια σου και τα μαλλιά σου
που δώσανε το χρώμα τους στα πανιά των καϊκιών
που δώσανε ονόματα στα άστρα
θα ονειρεύονται πάντα τα μάτια σου και τα μαλλιά σου
με όλη την ελπίδα του καλοκαιριού
καμπαναριό κατάρτι αητοράχη.

Ο φίλος της βραδιάς δε μ’ αγαπούσε
είταν η θάλασσα το πέλαγος τα χρόνια ο χωρισμός
είταν ένα κανάτι της Αίγινας σπασμένο
είταν μια Απριλιάτικη μέρα με είκοσι γαρύφαλλα
Τζεμιλέ
αγάπη που σε ξέρω όσο με ξέρεις
σε τραγουδήσαμε δίπλα στη θάλασσα
και σε γυρέψαμε και σε φωνάξαμε
και δεν ήρθες.


 Αθήνα, 19 Οκτωβρίου 2012


Φώτης Μπατσίλας
(για την αντιγραφή)



Υ.Γ.: Τη φωτογραφία του Καρύδη την βρήκα στο αρχείο λογοτεχνών της σελίδας του Ε.ΚΕ.ΒΙ., όπου αναφέρεται ως πηγή της το Λογοτεχνικό Ημερολόγιο των Εκδόσεων Γαβριηλίδη. Ο Νίκος Μαμαγκάκης μελοποίησε και την «Κόρη της Θάλασσας» (με τον Γιώργο Ζωγράφο πάλι), ενώ ο Γιάννης Σπανός μελοποίησε και περιέλαβε στην «Τρίτη Ανθολογία» του το «Πώς θες να το ξέρω» (με τον Κώστα Καράλη). Στην σελίδα του Ε.ΚΕ.ΒΙ. αναφέρεται ότι ποιήματα του Καρύδη μελοποίησε και ο Μάνος Χατζιδάκις, τούτο όμως πιθανότατα είναι λάθος (πολλοί αποδίδουν τους στίχους του «Έλα Πάρε μου τη Λύπη» στον Καρύδη, το λάθος όμως αυτό ίσως οφείλεται στο ότι στις πρώτες ηχογραφήσεις του τραγουδιού αναφέρεται ως στιχουργός κάποιος Βασίλης Καρδής, που όμως δεν είναι ο Νίκος Καρύδης αλλά ο… Νίκος Γκάτσος, φυσικά!)

7 σχόλια:

  1. Απαντήσεις
    1. jilltarter.com 🇺🇸🦅 3.5 cm vs 4 stars aka Paschalis Kamora - gate 4 nytimes.com

      Διαγραφή
    2. en.uoa.gr 🇬🇷🦅 Γεωργιος Μπωνανος vs Πασχαλη Βγωπαλσαρ metrosport.gr

      Διαγραφή
  2. Aτρομυτος vs Μανταλου - Με αναπνευστηρα,και βατραχοπεδιλα, 1 γκολ θα το εβαζε ο Παπαιωαννου www.aekfc.gr

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. www.chem.uoa.gr skʌm ɒv ði ɜːθ Kυριακος Μητσοτακης https://www.youtube.com/watch?v=MMJ10dpKg3Y

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. EYΔΑΠ ΕΥΔΑΠ Paschalis Cumorap Eλλας, διψας; Πασχαλης Διψας 1926 - Μητρουβρις Πασχαλης Χριστυβρις 1926 metrosport.gr deanphil.uoa.gr Παρερος Παρετος 1926 Πασχαλης Καμορα policia.es deanphil.uoa.gr 🇬🇷 Διφαιν αεναως - Διφενσωρ Διφθεραλοιφος, Πασχαλης Διονυς 1926 nytimes.com https://government.gov.gr/ Τογερα Λαλαχος, Πασχαλης Τολυξ 1926 metrosport.gr policia.es en.uoa.gr https://www.youtube.com/watch?v=5hNvoPZjJ84

    ΑπάντησηΔιαγραφή